Bakan Kirişci’den ‘ayçiçek yağı’ açıklaması….

YAĞ DEPOLAYAN MARKETLERE BASKIN

Öte yandan Diyarbakır’ın Bağlar Belediyesi zabıta ekipleri, ayçiçek yağı fiyatlarına zam yapılacağı spekülasyonları üzerine ürünleri raflardan kaldırıp depolarda saklayan marketlere yönelik baskın düzenlediVatandaşları ekonomik olarak mağdur edip piyasada da huzursuzluğa neden olan stokçular ve fırsatçılar için yasal işlem başlatıldığını belirten Belediye Başkanı Hüseyin Beyoğlu, “Vatandaşların hakkını ve hukukunu gözetmek üzere böyle bir çalışma başlattık. Bu konudaki duruşumuz nettir ve vatandaşlarımızı korumaktan yanadır. Stokçuluk ve fırsatçılık hem suçtur, hem de gayri ahlakidir. Denetimlerimiz gece gündüz demeden devam edecektir” dedi.

ALTERNATİF YAĞLARDA DA PİYASALAR HAREKETLİ

Öte yandan dünyanın ayçiçek yağı tedarikinin çok büyük bir kısmını karşılayan Rusya ve Ukrayna arasındaki çatışma ortamı, ürünün tedarikinde sıkıntılar oluşturabilir. Ayçiçek yağının fiyatı artarken alternatif yağlarda da piyasalar hareketli.Türkiye’nin buğday üretimi ülke tüketimi için yeterli durumda olsa da dünya piyasalarında dolar bazında fiyatı yeni bir rekor kıran buğdayda dünya çapında sıkıntılar baş gösterebilir.

İthal edilen ürünler arasında en büyük sorunlardan birinin ayçiçek yağında oluşacağı endişesi var. Rusya tarafından çatışmaların başlatıldığı ilk günden bu yana yağ piyasalarında fiyatlar hareketli, anlık değişimler var. Rusya 2021’i 36 milyar dolarlık tarım ihracatıyla kapattı. Uzmanlar, bu kaynağı kaybetmek istemeyeceğini öngörüyor ama hem mevcutta hem de gelişecek süreçte lojistik imkanların oldukça zorlaşacağı ifade ediyor. Piyasada ayçiçek yağı fiyatlarındaki artışın kaçınılmaz olduğu belirtiliyor. Nitekim Rusya tarafından çatışmaların başlatıldığı ilk gün sadece birkaç saat içinde dünya ham yağ fiyatlarının 1400 dolardan 1500 dolara çıktığı görülmüştü.Son iki yılda üretimin yetersizliği nedeniyle ham yağ ve çekirdek ithalatı artan Türkiye, tedariki kolaylaştırmak için gümrük vergilerini süreli olarak kaldırma yoluna da gitmişti. Türkiye’nin ayçiçeğinde kendine yeterlilik oranı yüzde 60-64 seviyesinde bulunuyor. İthalatın yüzde 70’i ise Rusya ve Ukrayna’dan yapılıyor. Rusya’dan ihtiyacın yüzde 56’sı, Ukrayna’dan ise yüzde 14’ü sağlanıyor.

FİYAT ARTIŞINI TETİKLİYOR!’

Küresel ayçiçek yağı ihracatının dörtte üçüne yakın bir oranını Rusya ve Ukrayna sağlıyor. Ukrayna, önemli ithalatçılardan olan Hindistan’ın da büyük tedarik kanallarının başında geliyor. Hindistan’da sevkiyatların aksayacağı endişesi duyulurken, bu endişe ile palm yağı ve soya yağına talebin artması bekleniyor. Bu talep artışı beklentisi ise dünya çapında palm yağı ve soya yağı gibi kaynakların da fiyatlarının artışını tetikliyor.

Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, “Rusya tarım ürünleri ihracatından aldığı payı kaybetmek istemez ama savaş ortamında erişim, nakliye problemleri ciddi boyutta olacak. Buğday gibi bir kaynak ve en çok da ayçiçek yağı etkilenecek. Bu piyasa Rusya ve Ukrayna tarafından ağırlıklı domine ediliyor. Ham yağ fiyatlarında hızlı artışlar var. Ayçiçeği yağına alternatif olarak gösterilen soyada üretici bölgelerde kuraklık sıkıntısı yaşanmıştı, sıkıntı var. Mısır da buna yeterli olmaz. Ayçiçeğine olan talep artıyor, fiyat yükseliyor” diye konuşmuştu.
STOK EĞİLİMİNDELER

Ülkelerin hem pandemi hem de iklim koşulları nedeniyle bir süredir ürettiğini tutma ya da Çin gibi belli ülkelerin sürekli alım yaparak stok oluşturma eğiliminde olduğunu hatırlatan Ali Ekber Yıldırım, “Üretici ülkeler, fiyatların daha da artacağı öngörüsüyle ürünü bekletiyordu. Çin ise soya ve mısır gibi kaynaklarda yoğun alımını devam ettiriyordu. Bu nedenle paranız olsa bile ürüne ulaşmak zorlaşabilir. Ürün olsa da çok daha pahalıya gelecek. Yerli üretim politikamızı güçlendirmemiz gerektiğini her fırsatta ifade ediyoruz. Üreten bir Türkiye hem kendisine fazlasıyla yeter hem de tedarikte güçlü bir ortak olur” ifadelerini kullanmıştı.