Sağlık Sorunlara Neden Olan Kan Pıhtılaşması Belirtileri

Pulmoner Embolizm
Eğer bir kan pıhtısı vücuttaki derin bir venden giderse, pulmoner emboli ya da PE olarak adlandırılır. PE akciğerlerinize ve diğer organlarınıza hasar verebilen ciddi bir durumdur; vücudunuzda oksijen düzeyinin düşmesine neden olur.
Daha fazla bilgi için DCI Pulmoner Embolizm maddesine bakınız.

Derin Ven Trombozu
Kol ya da bacağınızdaki bir derin vende bulunan bir kan pıhtısı, etkilenen ekstremitede ağrı, şişlik, kızarıklığa neden olabilir. Bu pıhtı tipine derin ven trombozu ya da DVT adı verilir. Bu pıhtılar da parçalanabilir ve akciğere giderek pulmoner embolizme neden olabilir.
Daha fazla bilgi için Derin Ven Trombozu maddesine bakınız.

Gebelik İle İlgili Sorunlar
Kan pıhtıları düşük, ölü doğum ve preeklempsi gibi gebelik ile ilişkili diğer durumlara neden olabilir. Preeklemsi gebelikte ortaya çıkan kan basıncı yüksekliğidir.

Aşırı Kan Pıhtılaşmasına Nasıl Tanı Konulur?

Belirti ve semptomlarınıza göre doktorunuz sizde aşırı kan pıhtılaşması olduğu düşünürse, bu durumun nedenini arayacaktır. Doktorunuz tıbbi ve aile öykünüzü soracak, fizik muayene ve test sonuçlarınızı gözden geçirecektir.

Aile hekiminiz sizi bir hematologa sevk edebilir. Bu doktor kan hastalıkları ve bozukluklarının tanı ve tedavisi konusunda uzmanlaşmıştır.

Tıbbi Öyküler ve Aile Öyküleri
Doktorunuz tıbbi öykünüz ve ailenizin tıbbi öyküsü hakkında ayrıntılı sorular sorabilir. Sizin ya da kan bağınız olan akrabalarınızın aşağıdakilere sahip olup olmadığını sorabilir:

40 yaşından önce aşırı ya da anormal kan pıhtılaşması ya da 50 yaşından önce kalp krizi ya da inme öyküsü
Gebelikte ya da doğrum kontrolü hapı kullanırken kan pıhtısı
Açıklanamamış düşükler
Aşırı ya da sıra dışı kan pıhtısı öyküsü (karaciğer ya da böbrek toplardamarlarında pıhtı gibi)

Fizik Muayene
Doktorunuz kan pıhtılaşması sorunuzun ne kadar şiddetli olduğunu görmek ve olası nedenlerini aramak için bir fizik muayene yapacaktır.

Tanı Testleri ve İşlemleri
Doktorunuz kan hücrelerinize ve pıhtılaşma sürecine bakmak için kan testleri önerebilir. Genetik bir durumunuz olduğunu düşünürse, daha fazla kan testi isteyebilir.
Aşırı kan pıhtılaşması nedenini bulmak için yapılan testler, siz kan pıhtısı için tedavi görürken haftalar ya da aylar sonraya ertelenebilir.

Tam Kan Sayımı ve Trombosit Sayısı
Başlangıçtaki kan testi bir tam kan sayımı ve trombosit sayımını içerecektir. Bu testler kanınızdaki kırmızı ve beyaz kan hücreleri ile trombosit sayısını ölçecektir.
Bu durumda, doktorunuz kanınızdaki trombosit sayısını bilmek isteyecektir. Trombositler, pıhtı oluşturmak üzere birbirlerine yapışan kan hücresi parçacıklarıdır.

Pıhtılaşma Faktörleri ve Pıhtılaşma Zamanı için Testler
Kan pıhtılaşma sürecinde etkin olan proteinler ve bunların bir kan pıhtısı oluşturmaları için gereken sürenin değerlendirildiği kan testlerinize de ihtiyacınız olabilir.
Pıhtılaşma proteinleri ya da faktörleri, intrinsik ve ekstrinsik adı verilen iki yolak ile birbirleri ile etkileşmektedir. (Yolak, her zaman aynı biçimde ortaya çıkan bir kimyasal reaksiyon dizgesidir.) İki yolak kan pıhtılarını bir arada tutan bir fibrin ağı oluşturan ortak bir yolakta birleşmektedir.

PT testi. Bu test kan pıhtısı oluşumu için geçen süreyi ölçmek için ekstrinsik ve ortak yolağa bakar. Aşırı kan pıhtılaşması olan kişiler pıhtılaşma süresini uzatmak için varfarin ilacını alabilir.
PTT testi. Bu test kan pıhtısı oluşumu için geçen süreyi ölçmek için intrinsik ve ortak yolağa bakar. Pıhtılaşma süresini uzatmak için kişiler heparin gibi kan sulandırıcılar da kullanabilir.
İzlem Testleri
Doktorunuz kan pıhtılaşma durumunuzun genetik olduğunu düşünürse, başka testler de yaptırmanız gerekebilir. Bunlar aşağıdakilerin kontrol edilmesi için yapılan testleri içerebilir:

Aşırı kan pıhtılaşmasına neden olabilecek gen mutasyonları için
Bir aşırı kan pıhtılaşma nedeni olan Antifosfolipid antikor sendromu ile ilgili antikorlar için
Homosistein düzeyiniz için (vasküler hastalık riskiniz varsa)

Aşırı Kan Pıhtılaşmasına Nasıl Tedavi Edilir?

Aşırı kan pıhtılaşması ilaçlarla tedavi edilir. Pıhtı veya pıhtıların büyüklüğü ve yerleşimine bağlı olarak, acil ve/veya rutin tedavi görmeniz gerekebilir.

Acil Tedavi
Kan pıhtıları tehlikeli olabilir. Vücudunuza zarar verebilir ya da inme, kalp krizi, böbrek yetmezliği, derin ven trombozu ya da pulmoner embolizm gibi ciddi sorunlar yol açabilir. Kan pıhtıları düşük, ölü doğum ya da gebelik ile ilgili sorunlara da neden olabilir.
Bu sorunların önlenmesi için acil tedavi sıklıkla pıhtıları hızla parçalayan ilaçlardan oluşur.
Trombolitik ya da “pıhtı açıcı” adı verilen bu ilaçlar, şiddetli semptomlara neden olan büyük pıhtıların tedavisinde kullanılır. Bu ilaçlar ani kanamaya neden olabilir. Bu nedenle yalnızca yaşamı tehdit eden durumlarda kullanılır.

Rutin Tedavi
Kan Sulandırıcılar
Antikoagülanlar ya da “kan sulandırıcılar” aşırı kan pıhtılaşmasının rutin tedavisinde kullanılır. Bu ilaçlar kan pıhtısı oluşumunu önler. Ayrıca mevcut kan pıhtılarının büyümesini de önler.
Kan sulandırıcılar hap, deri altına enjeksiyon olarak ya da toplardamar içine yerleştirilmiş bir iğne ya da tüp aracılığıyla (intravenöz ya da IV enjeksiyon adı verilir) uygulanır.
Varfarin ve heparin kan sulandırıcıların iki tipidir. Varfarin hap olarak verilir. (Heparin enjeksiyon ya da bir IV tüp ile verilir.

Doktorunuz sizi aynı zamanda hem heparin hem de varfarin ile tedavi edebilir. Heparin çabuk etki gösterir. Varfarinin etki göstermesi için 2-3 gün geçmesi gerekir. Varfarin etki göstermeye başlayınca heparin kesilir.

Varfarin fetusa zarar verebileceğinden, gebe kadınlar heparin ile tedavi edilir.

Bazen varfarin ile birlikte aspirin kullanılır. Başka olgularda aspirin tek başına kullanılabilir. Aspirin de kanı sulandırır ve kan pıhtısı oluşumunu önlemeye yardımcı olur.
Bazı kişiler kan pıhtılaşma riskleri yüksek kaldığında, kan sulandırıcıları yaşamları boyunca almak zorundadır.

Yan etkiler. Kan sulandırıcıların en yaygın görülen yan etkileri kanamadır. Bu durum ilaç kanınızı çok fazla sulandırdığında ortaya çıkar. Bu yan etki yaşamı tehdit edebilir. Kanama vücudunuzun içinde (iç kanama) ya da deri ya da derialtında (dış kanama) ortaya çıkabilir.
Kanamanın uyarı belirtilerini bilirseniz, hemen yardım alabilirsiniz. Bunların bazıları:

Dişeti ve burunda açıklanamayan kanama
Adet kanaması artışı
Parlak kırmızı ya da kahve telvesi görünümünde kusmuk
Parlak kırmızı ya da siyah, katran rengi gaita
Karın ağrısı ya da şiddetli baş ağrısı
Ani görme değişiklikleri
Kol ve bacaklarınızda ani hareket kaybı
Bellek kaybı ya da konfüzyon
Düşme ya da yaralanma sonrası fazla kanama, kolay berelenme ya da kanama da kanınızın çok sulanmış olduğu anlamına gelebilir. Bu belirtilerden herhangi biri varsa, hemen doktorunuzu arayınız.

Kan sulandırıcılar ile tedavi edilen kişilerin genellikle kan pıhtılaşma durumlarının ne kadar iyi olduğunun kontrol edilmesi için PT ve PTT adı verilen testleri yaptırmaları gerekir.
Bu testler uygun miktarda ilaç alıp almadığınızı da gösterir. Doktorunuz pıhtı önlemek için yeterli fakat kanamaya neden olmayacak düzeyde ilaç aldığınızdan emin olmak için kontrol edecektir.

Diğer Tedaviler
Kısa süreli tedaviler antitrombin faktör ve C proteinini içerebilir. Antitrombin faktör, antitrombin eksikliği olduğu bilinen kişilerde yardımcı olabilir. Bu tedavi çok ciddi kan pıhtısı ya da tekrarlayan kan pıhtısı durumunda cerrahi öncesi gibi özel durumlarda kullanılır.
Antitrombin eksikliği olan bazı kişiler heparin etki göstermeyeceğinden bu tedaviye ihtiyaç duyabilir.

C proteini, C proteini eksikliği olan kişilere varfarin almadan önce verilebilir. C proteini bu hastaları varfarinin ciddi bir yan etkisi olan deri nekrozundan korunmak için verilir. (Deri nekrozu deri hücrelerini bozar ve onlara zarar verir.)

Aşırı Kan Pıhtılaşması Nasıl Önlenebilir?
Aşırı kan pıhtılaşmasının genetik nedenleri önlenemez. Bununla birlikte, bazı kazanılmış risk faktörlerinin kontrolü ya da bunlardan kaçınılması için önlem alabilirsiniz.

Diyabet ya da kalp/damar hastalıkları gibi aşırı kan pıhtılaşmasına yol açabilecek durumların tedavi edilmesi.
Gerektiğinde sigarayı bırakmak ya da kilo vermek gibi yaşam tarzı değişiklikleri yapılması.
Aşırı kan pıhtılaşması risk faktörleriniz varsa, kadınlık hormonu östrojen içeren ilaç kullanımından kaçınmak. Doktorunuza daha güvenli diğer seçenekleri sorunuz.
Olabildiğinde aktif olmaya çalışmak. Uzun yolculuklarda bacaklarınızı esneterek ve gererek hareket ettirmek. Baldırlarınızdaki kan akımının sürmesine yardımcı olur.
Yüksek ise homosistein düzeyinin düşürülmesinin yolları hakkında doktorunuz ile konuşmak. Daha fazla vitamin B6, vitamin B12 ya da folat almanız gerekebilir.

Doktorunuz ameliyat ya da cerrahi işlemler öncesinde, sırasında ya da sonrasında aşırı kan pıhtılaşmasını önlemek için size antikoagülan ya da “kan sulandırıcı,” verebilir.